איך אומרים ים באידיש?

[קשר עולמי]

איך אומרים ים באידיש?

גלים אני יודע כוואלס! משהו כזה!

 

[הטכנאי קרמר]

וואשר =מים . ים אין מילה

אולי גם ים . אולי וואשר עם עוד מילה .

 

[minci]

וואל = גל כמו שאמרת.

ים ביידיש = ים. (YOM) זו אותה המילה כמו בעברית. והמהדרין מוסיפים: ים בערג = חוף ים. זאמד = חול

 

[minci]

הרבים של ים = ימען (ימים).

איבער ווייטע ימען = מאד מאד רחוק.

 

[הטכנאי קרמר]

בשנות ה50 הלכתי כול יום לים

עים אימי . ברק ווסר שמעתי . חוף היים . חוף המים . ברק זה קצה . ונידמה לי שזה בא מפולנית . את יתר המילים לא שמעתי אף פעם . ואני דיברתי עים אימי רק אידיש . ים גם באידיש זה ים .

 

[הענאלע]

ברעג זה חוף, גדה, שפה, קצה

וים = ים, אזשערע (אזערע), מער. מצאתי במילון של צאנין.

 

[חייםלוי]

אזערע - אגם. מער זה דייטשמעריש

הצורה הרילה היא ים וברבים כמו שנאמר ימען

 

[הטכנאי קרמר]

אתם מיסתמכים על מילון לימוד

אני דיברתי אידיש עים הורי והלכנו כימעט כול יום לים בחוף הכרמל .בשנות ה50 מה הייה אז לעשות חוץ מים כלום . לא שמעתי את המילים האלה . וואשר זה מים . אול היא נולדה לא מיזמן . בשנות ה50 לא אמרו את המילים האלה "תונל" זה נהר . אבל ים זה ים

 

[חייםלוי]

אני מסתמך במקרה הזה על היידיש של אמי ז"ל

ועל הספרות הרבה מאד ביידיש שאני קורא.

 

[בן הצבי]

אבא שלי לא פתח מילונים בחיים שלו,

וגם הוא משתמש ב``אזערע`` (זה גם ברוסית. אך אבא שלי לא מרוסיה, ולא יודע רוסית).

 

[מובחרת]

לאז דיך אפ מיט'ן ים. וואס איז שלעכט מיט'ן

"מקווה"..?

 

[הטכנאי קרמר]

גם לשם הלכתי עים אבי בילדותי

ביום שיש להיתרחץ במיקווה. כאשר גרנו בפחונים בשנות ה50 לא היו מיקלחות בבתים . ואז חורף הייה חורף . לא כמו היום שאין חורף יותר והייה מאוד קר . אז במיקוה הייה מעט חם

 

[חייםלוי]

גיי אין מקווה אליין ../images/Emo13.gif

און וואס וועל איך טאן? גיין אין מקווה. איך בין דאך נישט קיין חסיד - אזא ליטוואק ווי איך בין

 

[מובחרת]

ס'איז א באוואסטע זאך ר' חיים, ../images/Emo8.gif

אז נאך די 120,

ווען מיר וועלן אלע אנקומען "אויוון", און "ברענען" אין גיהינום צוליב אונדזערע "עבירות",

וועט די חסיד זאגן: " אההה...א פיינע ווארעמע מקווה"...

די ליטוואק, וואס איז אין זיין לעבן נישט געווען אין מקווה, און איז נישט צוגעוואינט צו ווארעמס, וועט טאנצן און שפרינגען...

אחח...א קאלטער ליטוואק...

 

[חייםלוי]

../images/Emo6.gif

 

[צדוק דנגורי]

מקווה און ים

אין מיקווה יז נשטא א פולער רעינער לופט. די "נוף" פון די מענשען איז אסך שענער אין ים. וואס קעמען שיין זעיין אין א מיקווה.

 

[קשר עולמי]

מקווה? איך אומרים באידיש?

צאם געקמינא וואסר! עפעס אזוי?

 

[חייםלוי]

מקווה שייך לעולם הדתי ולכן המילה נשארת בעברית

כמו חזן, ספר (הכוונה לספר קודש בניגוד לבוך - ספר חול), תורה ועוד ועוד.

 

[בן הצבי]

``מען גייט אין וואסער``

אזוי האב איך תמיד געהערט.

 

[הומינר]

ליטוואקעס גייען נישט אין מקווה???????

וען מיר זיינען געווען קליינע קינדער, און מיר האבען נישט געהאט א באדע צימר אין דער היים, אקראנ מיט וואסער איז נישט געווען אין דער היים, פלעגען מיר גיין מיט דעם טאטען, צו די מקווה, וער העס קען די שכונה - נחלת אחים - דארטען איז געווען המקווה, האבער פאר די מקווה, דארף מען זאך גוט ארום וואשען, און דאס איז געווען א געשעפט, בא דעם בעדער פלעגט מען נעמען פאר געלט, אפאר גראשען, א העמער מיט אקליין ביינקאלע,און מען פלעגט אריין גיין אין א גרויסען צימער, קיין זאך איז נישט געווען ין דעם צימער , נאר ארום די ווענט זיינען געווען קראנען , צווי קראנען איינער לעבען צוויטען, אייסע ואסער און קאלטע וואסער, און אנטקעגען די קראנען זיצען נאקעטע יידען, איינער גרעבער פון דעם צוויטען, זיצען אוף די קליינע ביינקאלאך, ארום יעדען יידען האבען זיך ארום געדרייט העטלעכע קינדער, דער טאטע נעמט הקינד און ואשט העם ארום גוט גוט, מיטען העמער גיט מען א שווינקאפ, און שיקט העם אין מקווה, זאך טייבלען, מיין טאטע איז נישט געווען קיין חסיד, הער האט געדאוונט נוסח אשכנז, האבער אין מקווה פלעגט הער גיין יעדען פראייטיג, זאך ארום וואשען לכבוד שבת, און פאר יום טוב אוואדע און אוואדע, און פאר יום כיפור, האט מען געדארפט גיין פרי וויילנאכער איז געווען אזיי היינג, אז מען האט געדארפט ווארטען ביז העס איז געווען פלאצ אריין צו גיין, איך האב שיין דא אין פורום דערציילט האמאל, וען מיין טאטע האט געדאוונט אין כפר ברוך, או ערב יום כיפור זיינען מיר געפארען מיט דער באן קיין עפולה אבי העס זאל זיין א כאשערע מקווה, וער העס אט נישט געזען וי א ייד ואשט זיך ארום איידער הער גייט אריין אין מקווה, קען גאר נישט פארשטיין ואס איז דאס א כאשערע מקווה, און מען דארציילט אוף א יידען וואס שטייט אין מקווה און קרעכצעט זייער, פרעגט מען אים, וואס קרעכצעסטע אזיי, הענפערט הער, איך האב איינט יארצייט, נאך וועמען פרעגט מען אים, זאגט הער פונקט מיט א יאר צוריק בין איך געווען אין מקווה זייט מיר געזונט יידען, און גייט אין מקווה